Οι πρακτικές των εταιρειών είναι παντού οι ίδιες - Τι σας θυμίζει το σουηδικό μέτωπο;

Σουηδία, Καλλάκ: αντίσταση στα μεταλλεία με στρατηγική

Χαλκιδική, Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Κιλκίς και τώρα πια και Σέρρες, Καβάλα. Καιρό τώρα, με πρώτους σε εξελίξεις και διαδηλώσεις τους κατοίκους της Χαλκιδικής,  βρισκόμαστε καθημερινά μέσα σε αυτόν τον ωμό, ύπουλο και αρπακτικό πόλεμο. Αυτό που μέχρι σήμερα πρέπει να έχει γίνει αντιληπτό από όσους παρακολουθούν το θέμα, είναι ότι «η χολή μας έχει σπάσει»: Αστυνομοκρατία, εξαγορές, θέλγητρα, καρότα και μαστίγια, κρατική αναλγησία, απειλές, συλλήψεις, καταπατήσεις, αδικία, ανομία, υπέρογκα ποσά, τίποτε δε θα είναι ποτέ ικανό να μας σταματήσει. Η διεκδίκηση του δικαίου και της αξιοπρέπειας – ειδικά σήμερα με τα όσα γενικότερα επιβάλλονται στη χώρα μας – είναι το τελευταίο που μας έχει απομείνει, άρα ο δικός μας Τάλος.

Στο παρακάτω κείμενο που κυκλοφόρησε 25 Ιουλίου το 2013, μπορείτε να διαβάσετε για τα σουηδικά εξορυκτικά δρώμενα και να εντοπίσετε τις συνταρακτικές ομοιότητες, τόσο από πλευράς αντίστασης των κατοίκων, αλλά περισσότερο από πλευράς κράτους και εταιρείας. Ίδια διαφήμιση, ίδια αυθαιρεσία, ίδια ψέματα, ίδιες δηλώσεις αναβολής. Βεβαίως για όποιον κολυμπάει σε πελάγη ευτυχίας με τα περί «ανάπτυξης» και «θέσεων εργασίας», είναι μια καλή ευκαιρία να αναλογιστεί γιατί οι έχοντες μεταλλευτική εμπειρία Σουηδοί αντιδρούν για τους ίδιους λόγους.

Πηγή: http://www.grusoguld.se/strategisk-gruvprotest-i-kallak/

25/7/2013

του Hans Månsson

Όταν πέρσι περιβαλλοντολόγοι και τοπική κοινωνία κατάφεραν να σταματήσουν τα μεγαλόπνοα σχέδια της εξορυκτικής εταιρείας Nordkalks, για εξόρυξη ασβεστίου στο προστατευόμενο δάσος του Onjare, όπως φαίνεται δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό.

Αυτήν ακριβώς τη στιγμή – αλλά με λιγότερη δημοσιοποίηση του θέματος από τα ΜΜΕ – μια παρόμοια δράση εξελίσσεται στη Λαπωνία, πέντε μίλια βορειοδυτικά του Γιοκμούκ. Δρόμος μπλοκαρισμένος, αυτοσχέδιος πύργος ελέγχου, ακτιβιστές που φυλούν σκοπιά μέρα και νύχτα για να εμποδίσουν την είσοδο και έναρξη των δοκιμαστικών εξορύξεων στην βρετανική εξορυκτική εταιρεία Beowulf Mining, και στην συνεργαζόμενη σουηδικής προελεύσεως Jokkmokk Iron Mines. 2.000 κυβικά μέτρα από το πλούσιο σε μεταλλεύματα υπέδαφος θα τιναχτούν στον αέρα και θα φορτωθούν για την φιλανδική χαλυβουργική Outokumpu για ανάλυση.

όσο βρισκόμαστε στο οικόπεδό του στο
– «Αυτός είναι ένας αγώνας στρατηγικής σημασίας», λέει ο Leif Öman, Randijaur, πολύ κοντά στη χερσόνησο όπου σχεδιάζεται να γίνει η εξόρυξη.
– Αν τους δοθεί εδώ η άδεια για εξόρυξη, αμέσως θα ανοίξουν και άλλα μεταλλεία στην περιοχή, με ένα σιδηρόδρομο μεταφορών μήκους τέσσερα με πέντε και μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η κτηνοτροφία ταράνδων θα πληγεί σκληρά και μια για πάντα.

Σουηδία - ένας παράδεισος για τις εξορυκτικές
Αυτό που συμβαίνει στην περιοχή, είναι ένα τυπικό παράδειγμα αυτού που συντελείται σε όλη τη χώρα, λόγω ότι η Σουηδία διαθέτει – σε διεθνές επίπεδο – μια εξαιρετικά φιλελεύθερη μεταλλευτική νομοθεσία. Έρχονται εδώ τώρα σε έναν παράδεισο για αυτές, εξορυκτικές εταιρείες παγκόσμιας κλάσης. Δε χρειάζεται καν να ψάξουν αυτές οι ίδιες για τα μεταλλεύματα.  Για να τα βρουν έτοιμα, αρκεί να επισκεφτούν απλά το γεωλογικό αρχείο στο Malå, που διαχειρίζεται το Σουηδικό Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών. Σε αυτά τα αρχεία υπάρχει καταγεγραμμένη πληροφορία εκατό χρόνων για το σουηδικό υπέδαφος, προσβάσιμη από κάθε μεγάλη εξορυκτική εταιρεία. Να προσθέσουμε επίσης ότι οι εταιρείες αυτές πληρώνουν ελάχιστους φόρους: ένα τις χιλίοις της αξίας των μετάλλων που εξάγονται. Οι ιδιοκτήτες γης παίρνουν 1,5 της χιλίοις και οι εταιρείες όλο το υπόλοιπο (τα 998 στα χίλια). Στρωμένο τραπέζι, δηλαδή!

Τα ευρήματα εδώ στο Kallak – στην περιοχή Gállok των Σαάμι– εντοπίστηκαν ήδη από τη δεκαετία του ΄40 και υπολογίζονται σε 400 εκατομμύρια τόνους μεταλλεύματος και σε αξία πάνω από 8 δισεκατομμύρια δολλάρια.

– «Φυσικά και θα ακούγεται ενδιαφέρον για έναν φτωχό Δήμο», λέει ο Leif Öhman. «Θα έδινε κάποιες θέσεις εργασίας για όσο καιρό θα υπήρχαν τα αποθέματα».

–«Αλλά αυτό που δεν συνυπολογίζουν είναι οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν, ειδικά στην κτηνοτροφία (τάρανδοι) και στον τουρισμό. Και το σλόγκαν «Jokkmokk  - ο Δήμος της άγριας γης», αυτό θα πρέπει να το ξεχάσουμε…
– «Είναι άθλιο αυτό που γίνεται, σε έναν Δήμο που θα μπορούσε να είναι ένας από τους πλουσιότερους Δήμους της Σουηδίας, αν σκεφτεί κανείς όλη την υδροηλεκτρική ενέργεια που παράγεται εδώ.»

«Η αντίσταση μεγαλώνει»
Ο Leif Öman και η σύζυγός του Elizabeth Johansson είναι ενεργά μέλη στην ομάδα Urbergsgruppen Jokkmokk, που συγκεντρώνει αντιδρούντες στη μεταλλεία στο Jokkmokk.
– «Νομίζω πως οι περισσότεροι στο δήμο μας είναι ακόμη υπέρ των εξορύξεων. Αλλά όσο περισσότεροι αντιλαμβάνονται τι πραγματικά θα σημαίνει η μεταλλεία, τόσο μεγαλώνει και η αντίστασή μας.»

Στην περίπτωση του Kallak η μεταλλεία μεταξύ άλλων θα οδηγήσει σε ορύγματα διαμέτρου ενός χιλιομέτρου και βάθους τουλάχιστον εκατό μέτρων, με τεράστιους σωρούς σκουριάς και  τέλματα. Και όλα αυτά ακριβώς δίπλα από τα ποτάμια, τις λιμνοθάλασσες και τις υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις.

Οι κίνδυνοι είναι τεραστίων διαστάσεων, λέει ο Leif Öman. Τι θα γίνει με τα υδροηλεκτρικά φράγματα και τους υδατοφράκτες όταν για χρόνια θα γίνονται εκρήξεις με εκατοντάδες κιλά δυναμίτιδας, μόλις σε ένα χιλιόμετρο απόσταση; Και πόσο ασφαλή είναι αλήθεια αυτά τα γεμάτα δηλητήριο τέλματα τοξικών; Αν ένα από αυτά παρουσιάσει ένα ρήγμα, τα δηλητήρια στο περιβάλλον θα φτάσουν μέχρι το αρχιπέλαγος του Lule.

  «Όχι λοιπόν. Αν υπάρχει στοιχειώδης λογική, βλέπεις ότι πολλά οδηγούν στο ΟΧΙ», λέει ο
Leif Öman. Η Beowulf Mining έχει κάθε λόγο να παραφουσκώνει τις προσδοκίες, αφού η όλη επιχειρηματική ιδέα είναι να κερδίσουν  χρήματα από χρηματιστηριακές συναλλαγές τώρα, να κάνουν μετά το έργο και να το μεταπουλήσουν σε άλλη εταιρία που θα κάνει την εξόρυξη τελικά.
Έχοντας υπ’ όψιν τον τρόπο που οι Σουηδοί πολιτικοί δοξάζουν την εξορυκτική βιομηχανία τα τελευταία χρόνια, οι αντιδρούντες δε μπορούν να πιστέψουν σε τίποτε. Ισχύουν μόνο τα επιχειρήματα, οι διαδηλώσεις και τα πραγματικά δεδομένα.
Και μια αναπάντεχη, “έμπειρη” βοήθεια, ήρθε να συνδράμει τους ντόπιους…

Πάμε εκεί που εκδηλώνεται η αντίδραση.

Σε έναν πύργο ελέγχου ύψους τεσσάρων μέτρων, στη μέση του δρόμου προς την περιοχή ενδιαφέροντος, βρίσκονται ο Simon Rosén και η Malin Norrby. Ήταν και οι δύο στο Ojnare το προηγούμενο καλοκαίρι και βοήθησαν να σταματήσουν οι εργασίες της εταιρείας Nordkalk. Τώρα ήρθαν μαζί με άλλους συντρόφους τους εδώ, για μια αντίστοιχη αντίσταση στο βορρά.

– «Στην περίπτωση του Ojnare ήμασταν σε επαφή με όλη τη χώρα. Κυκλοφορήσαμε ένα μήνυμα μεταξύ όλων των περιοχών που βάλλονται από τέτοια έργα. Δώσαμε ακόμη και μια διεθνή διάσταση στο θέμα δημιουργώντας και την αντίστοιχη διεθνή κίνηση Carta Gaia. Έτσι ήταν αναμενόμενο να έρθουμε και εδώ», λέει η Malin Norrby.
– «Δεν πρόκειται απλά και μόνο για τα μεταλλεία. Πρόκειται για τον τρόπο που ζούμε», λέει ο Simon Rosén βγάζοντας το κεφάλι του δίπλα στης Μάλιν από το παράθυρο του πύργου. «Κάθε αγώνας είναι και σύμβολο. Δεν πρόκειται μόνο για αυτό το έργο. Αυτή η δράση μπορεί να παραδειγματίσει για το πώς να ενεργούμε. Και οι εξορυκτικές εταιρείες να μάθουν ότι θα υπάρχουν αντιδράσεις. Αυτό το μέρος δεν είναι έρημο χωρίς ανθρώπους.»

Έρημο χωρίς ανθρώπους; Σκέφτομαι το βίντεο που κυκλοφόρησαν οι τοπικές κοινωνίες και που ήταν ο λόγος να ανέβει η αδρεναλίνη. Στο βίντεο αυτό ο διευθύνων σύμβουλος της Beowulf Minings ισχυρίζεται πως δεν υπάρχουν κάτοικοι για να ανησυχήσει κανείς για αυτούς…

Ο Leif Öman και η Elizabeth Johansson διανύουν συχνά τα 17 χιλιόμετρα από το σπίτι τους μέχρι τον πύργο για να συναντηθούν με τους ακτιβιστές στο μπλόκο. – «Είναι απίστευτα ευχάριστο να έρχονται εδώ από διάφορα μέρη της χώρας και να καταβάλουν τόση ενέργεια και κόπο. Είναι πολύ ικανοί σε τέτοιους αγώνες», λέει ο Lef.

Μηνύσεις στην εταιρεία
Το όλο θέμα ενέχει και κινδύνους. Μερικοί ακτιβιστές έχουν συλληφθεί για ανάρμοστη συμπεριφορά, όταν εμπόδισαν έναν εκσκαφέα να επέμβει το βουνό για τις δοκιμαστικές εξορύξεις. Και το προηγούμενο σαββατοκύριακο ήρθαν τέσσερις μεθυσμένοι νεαροί με επιθετική συμπεριφορά. Μεταξύ άλλων προσπάθησαν να βάλουν φωτιά στον πύργο των ακτιβιστών με αυτούς μέσα. Μέχρι σήμερα η αστυνομία δεν έχει επιχειρήσει να διώξει τους ακτιβιστές από τα αντίσκηνά αλλά έχει εμφανιστεί αρκετές φορές ελέγχοντας την κατάσταση.

Ο Fred Boman διευθύνων σύμβουλος της σουηδικής Jokkmokk Iron Mines, πριν από μερικές ημέρες δήλωσε ότι σκέφτονται να περιμένουν με τις δοκιμαστικές εξορύξεις μέχρι το χειμώνα, αλλά οι ακτιβιστές δεν εμπιστεύονται τέτοιες δηλώσεις. Εκτός αυτού, η εταιρεία χρειάζεται και την άδεια των κατοίκων Σαάμι, και οι Σαάμι δεν έχουν δείξει καθόλου να έχουν το ίδιο ενδιαφέρον.

– «Τώρα λοιπόν πρέπει να κρατήσουμε», λέει ο Leif Öman. Η εταιρεία είναι αντιμέτωπη και με αρκετές μηνύσεις, μεταξύ άλλων γιατί έκαναν γεωτρήσεις σε μέρη που δεν είχαν κανένα δικαίωμα. Ο σκοπός με τις μηνύσεις αυτές είναι το δικαστήριο περιβάλλοντος να αφαιρέσει την άδεια της εταιρείας ή η εταιρεία –απλά και ξάστερα- να αντιληφθεί ότι το όλο θέμα θα είναι πολύ πιο δύσκολο από ότι είχαν φανταστεί.