Νέα μάχη για το «χρυσό οικόπεδο» δίπλα στην Κερκίνη

Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 4 Απριλίου 2013 

Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ s.apostolakis@eleftherotypia.net

Μετά τη Χαλκιδική και τη Θράκη, το τρίτο μέτωπο της «Eldorado Gold» με τις τοπικές κοινωνίες άνοιξε στο Κιλκίς. Οι κάτοικοι δημιούργησαν το «Μέτωπο Αγώνα Ενάντια στα Μεταλλεία σε Κρούσια και Πάικο». Μαζί τους το δημοτικό συμβούλιο Κιλκίς, φορείς, σύλλογοι, μεταξύ των οποίων ο Δικηγορικός Σύλλογος Κιλκίς, η Ενωση Νοσοκομειακών Ιατρών Κιλκίς, η Μητρόπολη Κιλκίς και καθηγητές του ΑΠΘ.

Μόλις 8 χλμ. από το βιότοπο της Κερκίνης βρίσκονται τα ορυχεία, την εκμετάλλευση των οποίων κέρδισε η εταιρεία «Ακτωρ», συνεταίρος της «Eldorado Gold». Οι κάτοικοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη Η περιοχή, 91.000 στρεμμάτων, που παραχώρησε το υπουργείο Περιβάλλοντος βρίσκεται στην οροσειρά Κρούσια και σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από τη λίμνη Κερκίνη. Σε μικρή απόσταση από την αντίθετη πλευρά, ανατολικά, είναι η λίμνη Δοϊράνη.
Διαγωνισμός
Οπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι, το ΥΠΕΚΑ βάφτισε «ανοιχτή διαβούλευση» μία ανάρτηση στο Ιντερνετ για εξόρυξη χρυσού κοντά στη λίμνη Κερκίνη. Σε ένα μήνα την κατέβασε, έκανε το διαγωνισμό και, ω του θαύματος, τον κέρδισε η κατασκευαστική εταιρεία «Ακτωρ». Η οποία, ως γνωστόν, κατέχει το 5% της «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.», ενώ το 95% ανήκει στη γνωστή καναδική «Eldorado Gold». Οταν ο γενικός διευθυντής της καναδικής εταιρείας στην Ελλάδα, Εντουάρντο Μούρα, δήλωνε τη περασμένη Τρίτη στη Θεσσαλονίκη ότι «η εταιρεία ήρθε στην Ελλάδα για να μείνει», το εννοούσε... Στην περιοχή όμως δεν περισσεύει το νερό. Περισσεύει όμως το ουράνιο που βρίσκεται στο κέντρο τής εν λόγω έκτασης. Σε μικρή απόσταση νοτιοανατολικά, το ΙΓΜΕ έχει δεσμεύσει έκταση 30.000 στρ. για να κάνει έρευνες για χρυσό.
Αλλά αντιδρούν και οι τρεις βουλευτές του νομού, οι οποίοι, αν και ανήκουν σε διαφορετικά κόμματα, ενώθηκαν υπέρ της προστασίας του τόπου τους. Είναι οι Γιώργος Γεωργαντάς (Ν.Δ.), Θεόδωρος Παραστατίδης (ΠΑΣΟΚ) και Ειρήνη Αγαθοπούλου (ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ). Μάλιστα κατέθεσαν κοινή ερώτηση στη Βουλή προς τον υπουργό ΠΕΚΑ, Ευάγγελο Λιβιεράτο, για το σχετικό διαγωνισμό.
Οι κάτοικοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη κατά του διαγωνισμού και η προσφυγή τους επρόκειτο να εκδικαστεί αύριο στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών. Η εκδίκαση όμως αναβλήθηκε, καθώς, το ΥΠΕΚΑ δεν συνέταξε ακόμη το υπερασπιστικό του υπόμνημα.
Η περιπέτεια των κατοίκων του Κιλκίς ξεκίνησε στα τέλη του 2011, όταν το ΥΠΕΚΑ δημοσίευσε στη «Διαύγεια» ένα κείμενο ανοιχτής διαβούλευσης για την εξόρυξη χρυσού στα όρη Κρούσια και στο όρος Πάικο. «Τελικά το Πάικο δεν εντάχθηκε στο διαγωνισμό, προφανώς λόγω των αντιδράσεων που προκλήθηκαν και δεν ήθελαν να ανοίξουν δύο νέα μέτωπα συγχρόνως», λέει το μέλος του «Μετώπου Αγώνα Ενάντια στα Μεταλλεία σε Κρούσια και Πάικο», Αγγελος Αραμπατζής.
Οπως επισημαίνει, η περιοχή ήταν χαρακτηρισμένη ως μεταλλευτική επί Τουρκοκρατίας. Από εκεί περνάει ο Γαλλικός ποταμός, ο οποίος κατέβαζε σκόνη χρυσού, γι' αυτό και στην αρχαιότητα λεγόταν Εχέδωρος, δηλαδή αυτός που έχει δώρα. Στη Τουρκοκρατία οι άνθρωποι μάζευαν χρυσό με κόσκινα στις ακτές. Είχε εγκατασταθεί επίσης μια γαλλική εταιρεία, η οποία έφυγε έπειτα από λίγα χρόνια. Το 2000 μια έκταση μεγαλύτερη από 91.000 στρ. δόθηκε στην εταιρεία «Rio Tindo», για 10 χρόνια. Αλλά δεν έκανε εξόρυξη, γιατί το κοίτασμα είναι χαμηλής περιεκτικότητας, η τιμή του χρυσού ήταν χαμηλή κι έφυγε όταν έληξε η περίοδος παραχώρησης.
Σύμφωνα με τον Α. Αραμπατζή, η περιεκτικότητα του χρυσού στο πέτρωμα είναι μόλις 0,8γρ./τόνο πετρώματος. Ομως, τώρα που ανέβηκε η τιμή του σε 1.700 δολ. ΗΠΑ/ουγκιά, ακόμη και οι πολύ χαμηλές περιεκτικότητες θεωρούνται εκμεταλλεύσιμες. Ομως ο διαγωνισμός προβλέπει ανοιχτό όρυγμα στο 5% της συνολικής έκτασης. Δηλαδή μία τρύπα στη γη έκτασης 4.500 στρεμμάτων, πέραν της υπόγειας εξόρυξης.
Εκτός της δασοκάλυψης, του πληθυσμού αλεπούδων, γερακιών και των ενδιαιτημάτων τους, εκεί υπάρχει και ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος, με 1.500 είδη φυτών και υψηλή επισκεψιμότητα, τόσο από ιδιώτες όσο και από επιστήμονες που τον χρησιμοποιούν ως πεδίο ερευνητικής εργασίας. Επίσης, υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι, όπως ο ελληνιστικός οικισμός Παλατιανού, αλλά και ώς τα βυζαντινά χρόνια. Και βέβαια, από την άλλη πλευρά του βουνού, αλλά μόλις 8 χλμ. σε ευθεία, βρίσκεται ο υδροβιότοπος της λίμνης Κερκίνης με τα χιλιάδες είδη πουλιών. Τόπος τουριστικής ανάπτυξης για όλη την περιοχή της και το Νομό Σερρών. Ανατολικά βρίσκεται η λίμνη Δοϊράνη με το δικό της οικοσύστημα.
Υπάρχουν όμως και ακόμη πιο βασικά προβλήματα, υπογραμμίζει ο Α. Αραμπατζής. Το Κιλκίς συμπεριλαμβάνεται στις περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε διαδικασία ερημοποίησης, σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του ΥΠΕΚΑ, που εξέδωσε πέρσι την άνοιξη. Σύμφωνα με υδρογεωλογική μελέτη του ΙΓΜΕ, το νερό της περιοχής φτάνει ίσα ίσα για να καλύψει τις δραστηριότητες του ανθρώπου και της φύσης. «Και σ' αυτή την περιοχή θέλουν να αναπτύξουν μια υδροβόρα δραστηριότητα, η οποία απαιτεί 690.000 λίτρα νερού για κάθε 1 κιλό χρυσού που παράγεται. Ο Γαλλικός ποταμός φτάνει μόνο για την ύδρευση των χωριών της περιοχής, της πόλης του Κιλκίς και πόλεις που βρίσκονται στο Δήμο Δέλτα Θεσσαλονίκης. Δεν περισσεύει το νερό, τονίζει.
Μελέτες
Επίσης, μελέτες από το 1950 ώς το 1990 αναφέρουν ότι στο κέντρο της έκτασης των 91.000 στρ. υπάρχουν κοιτάσματα ουρανίου. Και σύμφωνα με το μεταλλευτικό κώδικα (ν. 210/1973, άρθρο 143), τα στρατηγικά μέταλλα, στα οποία ανήκουν και τα ραδιενεργά, εξαιρούνται υπέρ του Δημοσίου και επομένως απαγορεύεται η εκμετάλλευση και εξόρυξή τους από μεταλλευτικές εταιρείες. «Στο κείμενο του διαγωνισμού δεν υπάρχει ούτε λέξη για το ουράνιο. Επικαλούνται επίσης μια ανυπόγραφη ανακοίνωση του ΙΓΜΕ, σύμφωνα με την οποία στην περιοχή δεν υπάρχει ουράνιο "σε εκμεταλλεύσιμες ποσότητες"», υπογραμμίζει ο Α. Αραμπατζής.
Ο Δήμος Κιλκίς, οι κάτοικοι και οι φορείς, που προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη κατά του διαγωνισμού του ΥΠΕΚΑ, κατέθεσαν υπόμνημα 48 σελίδων με τις παρατηρήσεις και τις θέσεις τους, το οποίο υπογράφει ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ, Σαράντης Δημητριάδης.